Op 23 maart 2023 werd het SKILZ-congres ‘Samen sterk voor kwaliteit in de langdurige zorg’ gehouden. In Antropia in Driebergen kwamen ruim 200 zorgprofessionals bij elkaar om kennis te maken met de SKILZ-richtlijnen en handreikingen. Een middag waarin diverse thema’s werden toegelicht en waar samen met de zaal op werd doorgedacht.
Petrie Roodbol, voorzitter van SKILZ, opende het congres. Zij ging onder meer in op de achtergrond en doelen van SKILZ en de huidige uitdagingen in het zorglandschap. Verder besteedde ze aandacht aan het belang van samenwerking in de langdurige zorg en de verbinding tussen wetenschap en de praktijk. Richtlijnen zijn daar een voorbeeld van. Ook sprak ze haar dank uit voor de financiële steun van en samenwerking met het ministerie van VWS. Na deze inleiding sprak Ernst van Koesveld, directeur-generaal Langdurige zorg van het ministerie van VWS, de zaal toe via een videoboodschap. Hij ging onder meer in op het specifieke van de richtlijnen van SKILZ, namelijk de multidisciplinaire aanpak in relatie tot de ontwikkelingen die spelen in de langdurige zorg. Ontwikkelingen die voor zorgverleners impact hebben, zoals het langer thuis wonen voor ouderen en mensen met een verstandelijke beperking. Hierdoor verplaatst de zorg en ondersteuning zich en neemt de rol van mantelzorgers toe. SKILZ-richtlijnen kunnen daarbij helpen, bijvoorbeeld bij slikproblemen. Ook ging de directeur-generaal in op het belang van infectiepreventie bij de kwaliteit van zorg en de samenwerking op dat gebied in de praktijk. Tot slot deed hij de oproep met elkaar bij te dragen aan kwaliteit van leven van kwetsbare mensen.
Beslisvaardig of wilsonbekwaam, waar ligt de grens?
Wilsbewaamheid kan een lastig onderwerp zijn door de complexiteit van het onderwerp. De aankomende handreiking ‘Beslisvaardigheid en wilsbekwaamheid: ondersteunen en beoordelen’, werd door Francine van den Driessen Mareeuw en Annemieke Wagemans toegelicht. De handreiking legt de focus op het ondersteunen van cliënten en naasten bij wilsbekwaamheid. Aan de hand van een casus werd een situatie geschetst van een jonge vrouw met een progressieve ziekte, een IQ van 62 en emotioneel functionerend als een 7-jarige. Haar situatie is verslechterd en ze woont nu in een zorginstelling. Ze heef moeite met het opvolgen van adviezen. Er wordt getwijfeld of zij de gevolgen van het niet opvolgen van deze adviezen wel kan overzien. De vraag aan het publiek was; wat zou jij doen als zorgprofessional? Het advies is het verder achterhalen wat de cliënt belangrijk vindt en de gevolgen van het weigeren van adviezen in te laten zien. Aan de hand van dit antwoord en de andere antwoordmogelijkheden werd het onderwerp verder verkend.
Infectiepreventie rondom opvang en afvoer van urine en feces: innovaties en een risicoafweging
SKILZ maakt deel uit van het SRI (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie). In dit kader worden meerdere richtlijnen ontwikkeld. De richtlijn ‘Opvang en afvoer van urine en feces’ is er daar een van. ‘Niet direct een sexy onderwerp, maar wel erg belangrijk’, zoals Ingrid Spijkerman (voorzitter van de werkgroep) aangaf bij de start van de presentatie. Tijdens de presentatie werd ingegaan op het belang van deze richtlijn, de inhoud (modules) en welke innovaties er de laatste jaren hebben plaatsgevonden op het gebied van opvang en afvoer van feces, zoals afvoerzakken voor postoelen. Elke sector en setting vraagt om een afweging van risico’s. Daarom zal de richtlijn een keuzehulp bieden om de diverse afwegingen te wegen bij het maken van een keuze voor een methode van opvang en afvoer.
Proactieve zorgplanning in de langdurige zorg: bij wie en wanneer?
Bij proactieve zorgplanning gaat het om het tijdig in kaart brengen van wensen en doelen die cliënten hebben voor huidige en toekomstige medische behandelingen. Aan de hand van twee casussen werd het onderwerp proactieve zorgplanning toegelicht. Bij wie en wanneer is het van toepassing? Uit de voorbeelden werd duidelijk dat er zowel verschillen als overeenkomsten zijn in de zorg voor een kwetsbare oudere of een jongere persoon met een verstandelijke beperking. Veranderingen in het leven, toenemende kwetsbaarheid en de zorgsituatie spelen bij beide cliëntgroepen een rol bij het moment van starten van proactieve zorgplanning. Een belangrijk verschil is leeftijd, omdat veel cliënten met een verstandelijke beperking al hun hele leven zorg krijgen. Daarnaast is een aanbeveling uit de handreiking om proactieve zorgplanning op een laagdrempelige manier toe te passen. Ook de rol van de naasten wordt benadrukt in de handreiking. De handreiking gaat begin april de autorisatiefase in.
Slikken of stikken: dilemma’s rondom veilig eten en drinken
Welke afwegingen maak je als je cliënt een snoepje aangeboden krijgt dat een mogelijk risico vormt voor verslikken of waar laat je een client eten als deze toezicht nodig heeft bij het eten, maar de huiskamer te veel prikkels biedt? Aan de hand van deze voorbeelden werden dilemma’s over slikken en verstikken toegelicht en is ingegaan op de adviezen uit de richtlijn die momenteel wordt ontwikkeld. De richtlijn Slikproblemen zal een stappenplan bevatten dat bij dit soort afwegingen kan helpen. In dit stappenplan is de wens van de cliënt/wettelijk vertegenwoordiger vrijwel altijd leidend. Uit de reacties van het publiek werd duidelijk dat een dergelijk stappenplan zeker voorziet in een behoefte.
Richtlijnen Langdurige Zorg
Tegen het einde van de middag presenteerde Marieke van der Waal, directeur van SKILZ, het platform Richtlijnen Langdurige Zorg (www.richtlijnenlangdurigezorg.nl). Dit platform biedt binnenkort een centrale plek voor de SKILZ-richtlijnen en is in de toekomst mogelijk het platform voor diverse richtlijnen langdurige zorg breed.
Afsluiting
Beide dagvoorzitters Petrie Roodbol en Marieke van der Waal blikten tijdens de sluiting terug op de congresmiddag. Het samenkomen van wetenschap en praktijk en het samen werken aan hetzelfde doel, namelijk het bieden van kwalitatief goede zorg, kwamen prachtig bij elkaar. Er zijn veel relevante vragen door de congresbezoekers gesteld. Het congres was tevens een goede gelegenheid tot het bijpraten en uitwisselen van informatie.
