Obstipatie is een aandoening waarbij iemand problemen heeft bij het ontlasten (poepen). Obstipatie heet ook wel verstopping of constipatie. Bij personen die langdurige zorg ontvangen, komt obstipatie vaak voor. Bij hen zijn de signalen voor obstipatie soms lastig te herkennen. Het kan zich bijvoorbeeld uiten in het weigeren van eten en drinken, onrust, agressie of zelfbeschadiging. Zorgverleners spelen een belangrijke rol in de preventie en zorg bij cliënten met obstipatie. Het doel van de richtlijn is om zorgverleners handvatten te geven bij de zorg voor cliënten in de langdurige zorg die obstipatie hebben of het risico lopen dit te ontwikkelen.
Waarom deze richtlijn?
Zorgverleners uit de langdurige zorg geven aan dat het soms lastig is om op tijd te merken dat iemand risico loopt op obstipatie. Ook is het niet altijd duidelijk hoe iemands ontlastingspatroon verloopt. Als niet in het zorg- of ondersteuningsplan staat dat het ontlastingspatroon in de gaten moet worden gehouden, wordt er in de praktijk vaak minder op gelet. Daarnaast geven zorgverleners aan dat het niet altijd duidelijk is wie wat moet doen als het gaat om obstipatie. Verder zijn er verschillende adviezen over hoe je obstipatie kunt behandelen. Bij sommige cliënten wordt direct medicatie gegeven, terwijl bij anderen eerst andere interventies worden geprobeerd, zoals het veranderen van het eet- en beweegpatroon.
Voor wie is deze richtlijn?
De richtlijn is geschreven voor alle zorgverleners die zorg en/of ondersteuning bieden aan cliënten in de langdurige zorg met obstipatie of die risico lopen op obstipatie. Deze richtlijn is in principe gericht op volwassen cliënten in de langdurige zorg, maar kan ook bruikbare elementen bevatten voor andere groepen in de langdurige zorg, zoals kinderen met een verstandelijke beperking.
Inhoud
In de richtlijn wordt onder meer aandacht besteed aan risicofactoren voor obstipatie, leefstijladviezen die kunnen worden gegeven en interventies die kunnen worden ingezet bij obstipatie. Ook kun je lezen hoe je het ontlastingspatroon observeert en hoe dit het beste onderling kan worden gecommuniceerd.
De richtlijn Obstipatie is te vinden op www.richtlijnenlangdurigezorg.nl/obstipatie Naast de richtlijn zijn er praktische hulpmiddelen beschikbaar. Dit zijn een samenvatting voor zorgverleners en een informatiebrochure voor cliënten en naasten. Deze samenvattingen vind je onder het kopje hulpmiddelen.
Links/boven: samenvattingskaart voor zorgverleners. Rechts/onder: informatiebrochure voor cliënten en naasten.
De richtlijn Obstipatie bevat de volgende hoofdstukken:
- Factoren die het risico op het ontstaan van obstipatie verhogen
- Hulpmiddelen om het ontlastingspatroon te observeren
- Leefstijladviezen bij obstipatie
- Interventies bij obstipatie
- Organisatie van zorg
Werkgroep
De richtlijn Obstipatie is gebaseerd op de recente inzichten uit de wetenschap en op ervaringen uit het werkveld (best practices).
De richtlijn is ontwikkeld door SKILZ in samenwerking met Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN). Door de gezamenlijke inbreng van afgevaardigden van V&VN, Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde (Verenso), Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW), Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP), Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL), Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) en KansPlus is de multidisciplinaire richtlijn Obstipatie een feit.
SKILZ bedankt de leden van de werkgroep en in het bijzonder voorzitter Wim Verest voor hun samenwerking en bijdrage aan de ontwikkeling van de richtlijn. Ook bedankt SKILZ de klankbordgroep die de werkgroep heeft ondersteund bij de ontwikkeling van de richtlijn.
Meer informatie
De richtlijn Obstipatie is gepubliceerd op www.richtlijnenlangdurigezorg.nl. Voor vragen kun je contact opnemen met SKILZ via bureau@skilz.nu
