Omgaan met drang en het herkennen van verzet

SKILZ ontwikkelt deze multidisciplinaire richtlijn voor de langdurige zorg onder regie van procesbegeleider Tanja Mol. De handvatten in de richtlijn zullen ingaan op het herkennen van verzet bij de cliënt en het herkennen van en omgaan met drang. Het doel van de richtlijn is de kwaliteit van leven van cliënten die vallen onder de Wzd te verbeteren en dwang in de zorg te verminderen.

Zorgprofessionals streven naar het bieden van de juiste en passende zorg voor cliënten. Onvrijwillige zorg moet zo veel mogelijk vermeden worden. Onvrijwillige zorg mag alleen toegepast worden als het niet anders kan en er groot risico is op bijvoorbeeld levensgevaarlijke situaties voor de cliënt, deze zich niet meer staande kan houden in de maatschappij, zichzelf verwaarloost of agressie oproept bij anderen (dit wordt ernstig nadeel genoemd). Voordat onvrijwillige zorg toegepast wordt, zijn er verschillende vormen van gedragsbeïnvloeding te gebruiken, ofwel vormen van drang.

Stand van zaken

In de zomer van 2023 is gestart met de ontwikkeling van de richtlijn en is desk research uitgevoerd. Bestaande documenten over het onderwerp zijn in deze fase in kaart gebracht. Ook zijn er gesprekken gevoerd met een verschillende experts uit het veld. Daarna heeft SKILZ een knelpunteninventarisatie uitgezet om knelpunten te achterhalen die zorgprofessionals ervaren op het gebied van omgaan met drang en het herkennen van verzet. Zo wordt ingespeeld op ervaringen en behoeften van zorgprofessionals in de praktijk.

Daarnaast heeft het ministerie van VWS focusgroepen georganiseerd over dit thema met inhoudelijke experts. De uitkomsten daarvan zijn ook meegenomen in de opstartfase.

Momenteel wordt er een werkgroep samengesteld die zal bestaan uit experts op het gebied van omgaan met drang en het herkennen van verzet. Deze werkgroep zal in januari 2024 starten met het vaststellen van de uitgangsvragen. Daarna wordt het literatuuronderzoek uitgevoerd met eventueel aanvullende onderzoeksactiviteiten.

Status

Voorbereiding en afbakening

Stap 1

Knelpuntenanalyse

Stap 2

Literatuuronderzoek

Stap 3

Conceptversie

Stap 4

Commentaarronde

Stap 5

Autorisatie

Stap 6

Stap 1: Voorbereiding en afbakening

De ontwikkeling van een richtlijn begint bij de voorbereiding. De procesbegeleider begint met een inventarisatie van al lopende (onderzoeks-) initiatieven. Vervolgens gaat de werkgroep verder met het afbakenen van de cliëntgroep, bepalen van de definities en begrippen en welke producten moeten worden opgeleverd.

Stap 2: Knelpuntenanalyse

De volgende stap is het uitvoeren van een knelpuntanalyse onder zorgprofessionals in het werkveld, cliënten, mantelzorgers en hun vertegenwoordigers. Op basis van deze analyse worden uitgangsvragen geformuleerd.

Stap 3: Literatuuronderzoek

Ter voorbereiding op het schrijven van een eerste conceptversie van de richtlijn wordt systematisch onderzoek gedaan naar wetenschappelijke literatuur. Op basis van het literatuuronderzoek wordt besloten of er aanvullend onderzoek nodig is.

Stap 4: Conceptversie

De werkgroep schrijft een conceptversie van de richtlijn. Deze is gebaseerd op de resultaten van het literatuuronderzoek en de inbreng vanuit het veld (best practices en ervaringsdeskundigen).

Stap 5: Commentaarronde

De conceptversie wordt voorgelegd aan verschillende beroeps-, branche- en cliëntenorganisaties. Op basis van het commentaar worden, als het nodig is, aanpassingen gemaakt in de conceptversie van deze richtlijn. In deze fase worden ook implementatieadvies en informatiemateriaal ontwikkeld.

Stap 6: Autorisatie

In de autorisatiefase wordt de richtlijn voorgelegd aan de beroepsverenigingen die hebben meegewerkt aan de ontwikkeling ervan.