Veroudering bij mensen met een verstandelijke beperking
Mensen met een verstandelijke beperking worden steeds ouder, waardoor hun behoeften veranderen. De zorg en ondersteuning is daar nog onvoldoende op ingericht. De richtlijn heeft daarom als doel handvatten te bieden aan iedereen die werkt met ouderen met een verstandelijke beperking.
Het is lastig om één leeftijd vast te stellen waarop het verouderingsproces bij mensen met een verstandelijke beperking begint. Nationaal en internationaal wordt bij mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking en bij mensen met downsyndroom de leeftijd van 40 jaar aangehouden. Bij mensen met een matige verstandelijke beperking is dat 50 jaar en bij mensen met een lichte verstandelijke beperking 65 jaar. Het verouderingsproces kenmerkt zich door achteruitgang van functioneren. Dit kan cognitief en/of lichamelijk van aard zijn. Het is alleen niet altijd duidelijk of achteruitgang veroorzaakt wordt door veroudering, gerelateerd is aan de verstandelijke beperking of het gevolg is van een aandoening zoals dementie. Ook gaat achteruitgang vaak geleidelijk en wordt daardoor minder makkelijk opgemerkt. Kortom, het herkennen van veroudering kan lastig zijn. Screenings (veelal medisch) kunnen hierbij helpen. Vervolgens is het belangrijk dat de zorg en ondersteuning mee verandert met de veranderende behoeften van de ouder wordende persoon met een verstandelijke beperking. Misschien past een andere begeleidingsstijl beter, zijn er aanpassingen aan de woning nodig of is (meer) medische begeleiding noodzakelijk.
Stand van zaken
De richtlijn is in de voorbereidende fase. Knelpunten zijn kaart gebracht die spelen in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking spelen bij veroudering.
Ondertussen wordt een werkgroep samengesteld. Daarvoor zijn we op zoek naar in ieder geval een arts VG, een verpleegkundig specialist, een verpleegkundige, een verzorgende, een psycholoog, een orthopedagoog, een begeleider, en een ergotherapeut. De beroepsverenigingen van deze disciplines zijn benaderd. Na de zomer van 2023 vindt de eerste bijeenkomst van de werkgroep plaats. Dan wordt gekeken welke knelpunten in de richtlijn opgepakt worden.
Cliëntenvertegenwoordigers worden apart betrokken bij de richtlijn.
Status
Voorbereiding en afbakening
Stap 1
Knelpuntenanalyse
Stap 2
Literatuuronderzoek
Stap 3
Conceptversie
Stap 4
Commentaarronde
Stap 5
Autorisatie
Stap 6
Stap 1: Voorbereiding en afbakening
De ontwikkeling van een richtlijn begint bij de voorbereiding. De procesbegeleider begint met een inventarisatie van al lopende (onderzoeks-) initiatieven. Vervolgens gaat de werkgroep verder met het afbakenen van de cliëntgroep, bepalen van de definities en begrippen en welke producten moeten worden opgeleverd.
Stap 2: Knelpuntenanalyse
De volgende stap is het uitvoeren van een knelpuntanalyse onder zorgprofessionals in het werkveld, cliënten, mantelzorgers en hun vertegenwoordigers. Op basis van deze analyse worden uitgangsvragen geformuleerd.
Stap 3: Literatuuronderzoek
Ter voorbereiding op het schrijven van een eerste conceptversie van de richtlijn wordt systematisch onderzoek gedaan naar wetenschappelijke literatuur. Op basis van het literatuuronderzoek wordt besloten of er aanvullend onderzoek nodig is.
Stap 4: Conceptversie
De werkgroep schrijft een conceptversie van de richtlijn. Deze is gebaseerd op de resultaten van het literatuuronderzoek en de inbreng vanuit het veld (best practices en ervaringsdeskundigen).
Stap 5: Commentaarronde
De conceptversie wordt voorgelegd aan verschillende beroeps-, branche- en cliëntenorganisaties. Op basis van het commentaar worden, als het nodig is, aanpassingen gemaakt in de conceptversie van deze richtlijn. In deze fase worden ook implementatieadvies en informatiemateriaal ontwikkeld.
Stap 6: Autorisatie
In de autorisatiefase wordt de richtlijn voorgelegd aan de beroepsverenigingen die hebben meegewerkt aan de ontwikkeling ervan.
Voor vragen kunt u contact op nemen met procesbegeleider Alisa Dutmer.