Delier bij mensen met een verstandelijke beperking

Een delier is een stoornis in het bewustzijn en de aandacht. Dit houdt in dat er een verminderd besef van zichzelf of de omgeving is en een verminderd vermogen om de aandacht te sturen, te richten, vast te houden en te verplaatsen. Mensen met een verstandelijke beperking hebben een verhoogd risico op een delier. Dit komt onder andere door complexere zorgbehoeften, een hogere kwetsbaarheid en omdat mensen met een verstandelijke beperking ook niet altijd kunnen aangeven dat zij klachten ervaren. Het herkennen en behandelen van een delier is daardoor vaak lastig, wat kan leiden tot gemiste of vertraagde diagnoses en inadequate zorg.

Knelpunteninventarisatie

SKILZ heeft in het voorjaar van 2025 een knelpunteninventarisatie uitgevoerd om in kaart te brengen welke knelpunten zorgprofessionals in de praktijk ervaren, en om te zien of er behoefte is aan een richtlijn specifiek over delier bij mensen met een verstandelijke beperking is.

Uit de knelpunteninventarisatie blijkt dat de behoefte aan een aparte richtlijn ‘Delier bij mensen met een verstandelijke beperking’ momenteel beperkt is. Sinds 2022 zijn er diverse nieuwe richtlijnen over delier ontwikkeld en gepubliceerd. Toen in 2021 dit potentiële thema voor de meerjarenagenda van SKILZ werd geïnventariseerd, waren deze richtlijnen nog niet beschikbaar. De oorspronkelijke behoefte aan een richtlijn is daarmee in belangrijke mate door andere partijen opgepakt en ingevuld binnen bestaande richtlijnen.

Uit zowel de expertinterviews als de online vragenlijst blijkt dat zorgprofessionals in de praktijk over het algemeen uit de voeten kunnen met deze bestaande richtlijnen. De belangrijkste knelpunten liggen nog met name op het gebied van het signaleren van een delier bij mensen met een verstandelijke beperking. Een samenvatting van de knelpunteninventarisatie is te vinden in de factsheet.

Besluit

Op basis van de uitkomsten van de knelpunteninventarisatie heeft SKILZ besloten om het belangrijkste knelpunt – het herkennen en signaleren van een delier – op te nemen in de richtlijn 'Signaleren van lichamelijke gezondheidsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking'. Deze richtlijn wordt op dit moment ontwikkeld door SKILZ en naar verwachting medio 2026 gepubliceerd.

Andere knelpunten, zoals het gebruik van meetinstrumenten en de inzet van niet-medicamenteuze behandelingen, worden grotendeels behandeld in bestaande richtlijnen over delier. Ondanks het feit dat ze in de praktijk een belangrijk onderdeel vormen van de zorg, zal een specifieke richtlijn voor mensen met een verstandelijke beperking over deze gevonden knelpunten van te beperkte meerwaarde zijn. Daarom is er besloten om hier geen aparte richtlijn over te ontwikkelen. Mocht in de toekomst blijken dat er meer behoefte is aan verdieping op deze knelpunten, dan zal SKILZ overwegen hier alsnog iets voor te ontwikkelen.

Werkwijze

Lees hier alles over onze werkwijze voor de ontwikkeling van richtlijnen.