Seksualiteit en intimiteit
Seksualiteit en intimiteit zijn belangrijke facetten van het leven. Dit geldt ook voor mensen die langdurige zorg ontvangen. Ook de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) onderschrijft dit belang door te stellen dat mensen recht hebben op seksuele gezondheid en de relaties die daarbij horen.
Een groot deel van de cliënten heeft behoefte aan seksualiteit en intimiteit en is seksueel actief. De seksualiteitsbeleving kan door meerdere zaken worden beïnvloed, bijvoorbeeld door:
- zorgmaatregelen (zoals een hoog-laagbed, katheter of incontinentiemateriaal)
- het wonen in een zorginstelling (zoals door sociale druk of gebrek aan privacy)
- beperkingen en aandoeningen (zoals dementie)
Daarnaast kan het voor cliënten lastig zijn om hun behoeften aan te voelen, dit onder woorden te brengen en/of situaties goed in te schatten. Zorgprofessionals worstelen met het spanningsveld waarbij beperkende maatregelen, bedoeld om veiligheid te bieden, tegelijkertijd een cliënt minder goed in staat stellen zelf veilig te (leren) omgaan met seksuele behoeften en gedrag. Ook rust er een taboe op het praten over seksualiteit en intimiteit. Een richtlijn kan zorgprofessionals handvatten bieden voor het omgaan met deze dilemma’s.
Stand van zaken
In december 2023 is gestart met deskresearch naar andere richtlijnen, literatuur en hulpmiddelen op dit thema. Momenteel worden er gesprekken gevoerd met experts over het thema Seksualiteit en intimiteit in de langdurige zorg. Hierna zal SKILZ een vragenlijst uitzetten onder zorgprofessionals, cliënten en naasten om in kaart te brengen wat de grootste knelpunten zijn. Mede op basis daarvan wordt mede bepaald waar de richtlijn zich op zal richten. Het ontwikkelingsproces wordt begeleid door Danique Bos.
Status
Voorbereiding en afbakening
Stap 1
Knelpuntenanalyse
Stap 2
Literatuuronderzoek
Stap 3
Conceptversie
Stap 4
Commentaarronde
Stap 5
Autorisatie
Stap 6
Stap 1: Voorbereiding en afbakening
De ontwikkeling van een richtlijn begint bij de voorbereiding. De procesbegeleider begint met een inventarisatie van al lopende (onderzoeks-) initiatieven. Vervolgens gaat de werkgroep verder met het afbakenen van de cliëntgroep, bepalen van de definities en begrippen en welke producten moeten worden opgeleverd.
Stap 2: Knelpuntenanalyse
De volgende stap is het uitvoeren van een knelpuntanalyse onder zorgprofessionals in het werkveld, cliënten, mantelzorgers en hun vertegenwoordigers. Op basis van deze analyse worden uitgangsvragen geformuleerd.
Stap 3: Literatuuronderzoek
Ter voorbereiding op het schrijven van een eerste conceptversie van de richtlijn wordt systematisch onderzoek gedaan naar wetenschappelijke literatuur. Op basis van het literatuuronderzoek wordt besloten of er aanvullend onderzoek nodig is.
Stap 4: Conceptversie
De werkgroep schrijft een conceptversie van de richtlijn. Deze is gebaseerd op de resultaten van het literatuuronderzoek en de inbreng vanuit het veld (best practices en ervaringsdeskundigen).
Stap 5: Commentaarronde
De conceptversie wordt voorgelegd aan verschillende beroeps-, branche- en cliëntenorganisaties. Op basis van het commentaar worden, als het nodig is, aanpassingen gemaakt in de conceptversie van deze richtlijn. In deze fase worden ook implementatieadvies en informatiemateriaal ontwikkeld.
Stap 6: Autorisatie
In de autorisatiefase wordt de richtlijn voorgelegd aan de beroepsverenigingen die hebben meegewerkt aan de ontwikkeling ervan.